Privacy in de zorg niet altijd goed geregeld
Zorgverleners verwerken dagelijks bijzondere persoonsgegevens, zoals medische dossiers. Zij begrijpen het belang van privacy, maar nemen vaak niet de juiste maatregelen. Deels omdat ze niet precies wat volgens de AVG is toegestaan. Dit kan leiden tot datalekken, boetes en verlies van vertrouwen bij patiënten. Denk aan patiëntendossiers die op straat komen te liggen doordat e-mailadressen verkeerd worden ingevoerd of onbevoegde medewerkers toegang kregen tot medische gegevens.
Privacy in de zorg: waarom is het belangrijk?
Gezondheidsgegevens bevatten gevoelige informatie. Ze vallen dan ook onder de categorie bijzondere persoonsgegevens en krijgen extra bescherming onder de AVG. Patiënten vertrouwen er daarom ook op dat hun gegevens bij jou veilig zijn. Een privacy-inbreuk kan dat vertrouwen ernstig beschadigen. Ook de Autoriteit Persoonsgegevens legt zware boetes op bij overtredingen, die soms in de miljoenen kunnen oplopen.
Veel voorkomende fouten in de zorg
Ondernemers in de zorg maken vaak onbewust fouten bij het verwerken van persoonsgegevens. Dit zijn veelvoorkomende problemen:
- Onveilige opslag van medische gegevens. Denk aan onversleutelde e-mails, onbeveiligde cloudsystemen of papieren dossiers die rondslingeren.
- Te ruime toegang tot patiëntendossiers. Medewerkers kunnen meer inzien dan voor hu werk nodig is.
- Onjuiste of ontbrekende toestemming van patiënten
- Delen van gegevens met derden zonder geldige grondslag
- Geen verwerkersovereenkomsten met externe partijen. Denk hierbij aan softwareleveranciers of administrateurs.
De gevolgen van privacyfouten
Een datalek of verkeerd gebruik van bijzondere persoonsgegevens kan grote gevolgen hebben voor jouw zorgonderneming:
- Datalekken – Gevoelige informatie kan in verkeerde handen vallen, met alle gevolgen van dien.
- Boetes – De Autoriteit Persoonsgegevens kan forse boetes opleggen bij het niet naleven van de AVG.
- Gedoe met patiënten – Als je (onbewust) hun privacy schendt, kunnen patiënten schadeclaims indienen of naar een concurrent overstappen
Kortom, fouten in privacybeheer kunnen je reputatie, financiën en bedrijfsvoering flink schaden.
Wat mag je wél doen met bijzondere persoonsgegevens?
Je mag bijzondere persoonsgegevens verwerken als je een geldige grondslag hebt, zoals:
- Toestemming van de patiënt. Dit moet duidelijk en aantoonbaar zijn.
- Noodzaak voor medische zorg. Je hebt deze informatie nodig voor een diagnose of behandeling.
- Wettelijke verplichting. Sommige gegevens moet je bijvoorbeeld verstrekken aan de GGD bij meldingsplichtige ziekten.
- Beroepsgeheim. Zorgverleners mogen gegevens verwerken binnen de kaders van hun zorgtaak.
Wil je gegevens delen met derden? Zorg dan dat je dit goed vastlegt en alleen doet met de juiste toestemming.
Wat mag je NIET doen met bijzondere persoonsgegevens?
- Gegevens delen zonder geldige reden of toestemming
- Onbeveiligde communicatie gebruiken (zoals gewone e-mail zonder versleuteling)
- Medische dossiers langer bewaren dan noodzakelijk
- Toegang geven aan onbevoegden
- Vergeten om binnen 72 uur een datalek te melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens
Praktische tips voor een AVG-proof zorgbedrijf
Met deze maatregelen zorg je ervoor dat je voldoet aan de privacywetgeving en risico’s vermindert:
- Beveilig je digitale systemen – Gebruik sterke wachtwoorden, tweefactorauthenticatie en versleuteling.
- Zorg voor duidelijke privacydocumenten – Denk aan een privacyverklaring, verwerkingsregister en verwerkersovereenkomsten.
- Train jezelf en je medewerkers – Zorg dat iedereen weet hoe ze veilig met patiëntgegevens omgaan.
- Beperk toegang tot gegevens – Alleen bevoegde personen mogen bij medische dossiers.
- Meld en registreer datalekken op tijd – Voorkom boetes en grotere schade door snel te handelen bij incidenten.
