Wat is ketenaansprakelijkheid?
‘Ketenaansprakelijkheid is een groot risico, waar niet iedere ondernemer zich van bewust is. Terwijl het tot de ondergang van jouw bedrijf kan leiden. Stel: een groot bouwbedrijf neemt een opdracht aan om een fabriekshal neer te zetten. Het bouwbedrijf huurt een staalbouwbedrijfje in als onderaannemer om het stalen frame voor de hal te maken. Na een half jaar verzakt het dak. Wat blijkt? Het staalbouwbedrijf heeft een foute las gemaakt. De fabriek moet 2 weken dicht om het dak te herstellen. De opdrachtgever verhaalt de herstelschade én de gevolgschade (de gederfde inkomsten van de fabriek) op de aannemer. Die stelt op zijn beurt de onderaannemer aansprakelijk.
Schade funest voor bedrijf
De schade bedraagt 1,5 miljoen. Als de onderaannemer verstandig is geweest, heeft hij ervoor gezorgd dat zijn algemene voorwaarden gelden, waarin hij zijn aansprakelijkheid heeft beperkt. Daarnaast heeft hij hopelijk een goede AVB (aansprakelijkheidsverzekering bedrijven). Zo niet, dan betekent dit zeer waarschijnlijk einde verhaal voor zijn staalconstructiebedrijf.
Hoe kun je zoiets voorkomen?
Je krijgt de vraag een offerte uit te brengen voor een onderdeel van een project. Jij bent dus onderaannemer. Dan neem je de volgende stappen:
Stap 1: Verklaar jouw algemene voorwaarden van toepassing
Dat kan je het beste al direct in je offerte doen. Als staalbouwer zijn dat waarschijnlijk de voorwaarden die je van de Metaalunie hebt overgenomen.
Stap 2: Zorg dat de klant jouw algemene voorwaarden ontvangen heeft
Bij een aansprakelijkheidsstelling kun je je alleen op de bepalingen in je algemene voorwaarden beroepen, als je kunt bewijzen dat jouw klant die ook ontvangen heeft. Voeg daarom de algemene voorwaarden bij de offerte als bijlage of laat ze achterop de offerte drukken. Vraag vervolgens je klant niet alleen de offerte en/of het contract te tekenen, maar om ook de algemene voorwaarden te paraferen.
Stap 3: Wijs de algemene voorwaarden van de opdrachtgever af
Deze stap vergeten veel ondernemers. Als de opdrachtgever algemene voorwaarden heeft die strijdig zijn met de jouwe, dan zijn jouw voorwaarden niets meer waard. Daarom moet je letterlijk in je algemene voorwaarden opnemen: ‘Hierbij wijs ik alle voorwaarden af die strijdig zijn met mijn algemene voorwaarden.’
Stap 4: Battle of forms? De klus aannemen, weigeren of onderhandelen
Je opdrachtgever kan natuurlijk ook jouw voorwaarden afwijzen. Dan is er sprake van een battle of forms: wie wint de strijd om de voorwaarden? Als de aannemer die je de opdracht aanbiedt heel groot is, heb je waarschijnlijk weinig keus. Voor jou immers tien anderen. Je moet dan dus een commerciële afweging maken: deze lucratieve klus laten schieten omdat het risico te groot is, of het risico nemen. Bij gelijkwaardige partijen kan je onderhandelen over de voorwaarden. Het is hoe dan ook belangrijk dat je advies inwint bij je verzekeraar: hoe groot is het risico dat je neemt door de klus aan te nemen?
Wat kun je regelen in algemene voorwaarden?
Eigenlijk zou de eerste stap moeten zijn: jouw algemene voorwaarden op maat maken. Daarin kan je namelijk jouw aansprakelijkheid beperken, bijvoorbeeld tot de verzekerde som op je polis. Je kunt ook eventuele gevolgschade uitsluiten. In het geval van de fabriekshal moet de staalbouwer dan wel de schade herstellen, maar hoeft hij niet de gederfde omzet van de fabriek te vergoeden. Dat scheelt hem 1,4 miljoen! Ook kun je bepalingen opnemen over betalingen en betaaltermijnen. Bijvoorbeeld dat je de werkzaamheden opschort, als je niet tijdig betaald krijgt.
Afdekken maar niet volledig aftimmeren
Bedenk wel dat als je te veel beperkingen aan jouw aansprakelijkheid stelt, niemand nog met jou in zee wil. Bovendien kan een rechter oordelen dat jouw voorwaarden niet redelijk zijn, zodat je alsnog voor alle schade moet opdraaien. Het is dus de kunst om je risico’s zoveel mogelijk te beperken, maar binnen de grenzen van het redelijke en acceptabele. Ook daarin is goed advies vooraf onontbeerlijk.
Rechtsgeldigheid boven alles
Tot slot wil ik je nog eens op het hart drukken hoe belangrijk stap 1 tot en met 3 zijn. Je kunt nog zulke fantastische voorwaarden hebben, maar als die niet rechtsgeldig zijn, kan een jurist weinig voor je doen als het misgaat. En laat je goed informeren over jouw risico’s. Alleen dan kan je een goede afweging maken of je het ketenaansprakelijkheidsrisico wilt nemen en hoe je dat zo veel mogelijk kunt beperken.’’