1. Wanneer komt de verplichte aov er?
‘De verplichte aov staat gepland voor 2027, maar de verwachting is dat de contouren van de regeling dit jaar in de Tweede Kamer al worden vastgesteld. Wanneer de regeling ingaat, hangt natuurlijk ook af van de formatie van het nieuwe kabinet. Maar voordat dit plan tot uitvoering komt, moeten er eerst nog een aantal vragen worden beantwoord. Om er een paar te noemen: Welke instantie gaat de premie innen? Wie gaat de claims beoordelen en de re-integratie verzorgen? Welke criteria zijn bepalend voor de hoogte van de uitkering? Vanaf welke leeftijd moet je meedoen aan de regeling? Kortom: er ligt nog een hele puzzel.’
2. Waarom is deze regeling nodig?
‘De verplichte aov maakt onderdeel uit van de kabinetsplannen om de arbeidsmarkt te hervormen. Deze maatregel moet ervoor zorgen dat de grote groep zelfstandig ondernemers in Nederland bij arbeidsongeschiktheid inkomenszekerheid krijgt. Slechts een klein deel van de zelfstandig ondernemers heeft het risico op arbeidsongeschiktheid verzekerd: 21 procent van de ondernemers met en zonder personeel. De meeste ondernemers denken er niet graag over na. Of ze denken: ik ben jong en gezond, wat kan mij gebeuren? Maar stel dat je een gezin moet onderhouden en er overkomt je iets. Een bijstandsuitkering dekt in de meeste gevallen lang niet al je uitgaven.’
3. Hoe gaat de verzekering eruit zien?
‘Naar verwachting komt er een aov waar alle zelfstandige ondernemers - met en zonder personeel - verplicht aan mee moeten doen en waar je dus verplicht premie voor moet betalen. Zelfs meewerkend echtgenoten moeten meedoen. Alleen dga’s (directeur-grootaandeelhouders: directeuren die minimaal 5 procent aandelen bezitten) van een bv zijn uitgesloten. Uitgangspunt voor de uitkering bij arbeidsongeschiktheid is het minimumloon. Dus als je door ziekte of een ongeval niet meer kunt werken, krijg je na een jaar een uitkering ter hoogte van het minimumloon.
Dekkingscriterium: gangbare arbeid
Naast het beperkte verzekerde bedrag is ook de dekking op basis van ‘gangbare arbeid’ nadelig voor de zelfstandige. Bij gangbare arbeid is niet het huidige beroep leidend, maar wordt de mate van arbeidsongeschiktheid bepaald op basis van alle mogelijk denkbare functies die de zelfstandige nog kan invullen en het inkomen dat daarmee kan worden verdiend. Dit is vergelijkbaar met de huidige toetsing voor de mate van arbeidsongeschiktheid van werknemers door het UWV.
Wat is er nu al bekend?
Wat er nu bekend is, staat op deze webpagina van de Rijksoverheid. Daar staat dat ondernemers met een verplichte aov:
- een verzekering krijgen met dezelfde voorwaarden - ongeacht hun situatie. Het maakt dus niet uit of je jong of oud, ziek of gezond bent, in de bouw werkt of op een laptop.
- maximaal 70% krijgen van hun inkomen dat ze verdienden in de laatste maand dat ze hebben gewerkt (over een inkomen tot maximaal 143% van het minimumloon);
- nooit meer dan 100% van het minimumloon krijgen;
- waarschijnlijk ongeveer 8% van hun inkomen betalen aan premie. Zoals het er nu naar uitziet, wordt de premie berekend over hetzelfde bedrag dat gebruikt wordt voor de berekening van de bijdrage Zorgverzekeringswet (ZVW), met een bovengrens van 143% van het minimumloon. In de praktijk betekent dat de meeste ondernemers een premie gaan betalen van ongeveer € 245,- per maand (uitgaande van het huidige minimumloon).
- de uitkering na een wachttijd van een jaar ontvangen;
- tot hun AOW-leeftijd zijn verzekerd.
4. Is de uitkering bij arbeidsongeschiktheid genoeg?
‘Het gemiddelde inkomen van een ondernemer is hoger dan het minimumloon. Wanneer je huidige uitgaven al meer zijn dan het minimumloon, kom je bij arbeidsongeschiktheid een deel tekort. En dan moet je ook nog een wachttijd van één jaar overbruggen. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering op maat biedt een ruimere dekking.’
5. Wat als je al een aov hebt?
‘Naar verwachting gaat een lopende aov voor (er komt een zogenoemde ‘eerbiedigende werking’): dus als je al een aov hebt, mag je die houden en hoef je niet mee te doen aan de verplichte aov. Er wordt ook gesproken over een opt-out-mogelijkheid. Als die er komt, mag je ook na ingang van de regeling zelf een aov afsluiten bij een verzekeraar in plaats van de verplichte, onder voorwaarde dat die minimaal dezelfde dekking biedt voor minstens dezelfde premie.’
En hoe zit dat met een broodfonds?
‘Deze vrijwaringen gelden niet voor een broodfonds. Aangezien je met de verplichte aov een jaar moet wachten tot je een uitkering krijgt, kun je lidmaatschap van een broodfonds overwegen als tussenoplossing: een broodfonds keert al na een maand uit. Bedenk wel dat een broodfonds maximaal twee jaar uitkeert. Het is dus geen vervanging van een aov: die keert uit tot je AOW-leeftijd.’
Lees ook: 'Arbeidsongeschiktheid: broodfonds of aov?'
6. Moet je als ondernemer wachten tot de verplichte verzekering er komt of nu al actie ondernemen?
‘Als je zelfstandig ondernemer bent, is het sowieso raadzaam om hierover na te denken. Je loopt immers ook nu al het risico op inkomensverlies bij ziekte of arbeidsongeschiktheid. Bovendien wil je je inkomen verzekeren voor jou en je gezin, niet alleen omdat het verplicht is. Een aov is weliswaar vrij kostbaar, maar de premie is deels aftrekbaar van je inkomensbelasting. En als je als ondernemer start vanuit loondienst, kun je een zogenoemde vangnet-aov afsluiten. Vraag je verzekeringsadviseur wat in jouw situatie de beste oplossing is.
Als je al van plan was een aov af te sluiten, adviseer ik je dat zo spoedig mogelijk te doen. Een premie van 8 procent is voor veel beroepsgroepen namelijk veel te hoog. Alleen voor zware beroepen met hoge arbeidsongeschiktheidsrisico’s kan 8 procent voordelig uitpakken. En als de verplichte aov er eenmaal is, moeten verzekeraars een aov aanbieden met minimaal dezelfde dekking en premiestelling. Ook de aov die je zelf afsluit, zal daardoor duurder worden. Wacht dus niet te lang, want de verplichte aov kan ook al eerder komen dan 2027.’
Kijk ook eens op: 'Veelgestelde vragen over arbeidsongeschiktheid'
7. Wat is de meerwaarde van persoonlijk advies?
‘Je kunt tegenwoordig online een aov afsluiten, maar in mijn ogen is persoonlijk advies onmisbaar voor een goede aov. Online aanbieders maken overal op internet reclame voor een aov met een lage premie en een hoge uitkering. In de praktijk valt dat enorm tegen. Bovendien kun je een online afgesloten aov nooit zo op maat maken als een verzekering die je met de hulp van een adviseur afsluit. Je verzekeringsadviseur kan jouw risico’s volledig in kaart brengen en zo zorgen dat jij de dekking krijgt die bij jouw situatie past. Bovendien geeft de adviseur onafhankelijk advies, waarbij jullie samen meerdere verzekeraars vergelijken. Dit biedt jou de mogelijkheid om de best passende verzekering te kiezen. Die verzekering kun je ook na het afsluiten nog aanpassen, zodat deze altijd aansluit op jouw situatie.’